Một ngày ở Phòng Giám sát hải quan trực tuyến

Ngày cận Tết, ở các sân bay, cửa khẩu, cảng biển quốc tế, những cán bộ, công chức hải quan đều tất bật, khẩn trương làm thủ tục cho hàng hóa xuất-nhập để DN kịp đưa hàng vào lưu thông trong dịp thị trường đang sôi động. Cũng trong những ngày này, tại cơ quan Tổng cục Hải quan, nhiều đơn vị cũng đang bận rộn với công việc dịp cuối năm, trong đó có Phòng Giám sát hải quan trực tuyến (Cục Điều tra chống buôn lậu, Tổng cục Hải quan).

Một ngày ở Phòng Giám sát hải quan trực tuyến
Quang cảnh Phòng Giám sát hải quan trực tuyến (Tổng cục Hải quan). Ảnh: Quang Hùng.

 Phòng Giám sát hải quan trực tuyến đang “sở hữu” cán bộ, công chức ở thế hệ 7x và 8x đều có cùng một niềm đam mê về công nghệ thông tin, cũng như nắm vững về nghiệp vụ và xử lý thông tin, phối hợp tốt với các đơn vị cửa khẩu. Họ hiểu rõ vào dịp này, tại các cảng hàng không nhất là cảng hàng không quốc tế và cảng biển luôn được Phòng “ưu tiên” giám sát cao độ.

Trong Phòng giám sát hải quan trực tuyến (đặt tại trụ sở Tổng cục Hải quan) không khí Xuân dường như chưa hiện diện. Các cán bộ, công chức của đơn vị vẫn đang tập trung dõi theo các hình ảnh trên màn hình cỡ lớn treo trên tường. Mọi dữ liệu hình ảnh được kết nối tức thời từ các chi cục hải quan cửa khẩu nằm cách Tổng cục Hải quan hàng trăm đến hàng nghìn km hiện ra rõ nét. Trong căn phòng rộng hơn 200m2, chúng tôi có cảm giác choáng ngợp bởi hệ thống máy móc hiện đại, với những màn hình ghép sát nhau.  Những công chức hải quan tập trung cao độ quan sát 54 màn hình và giám sát mọi hoạt động qua lại từ con người tới hàng hoá đi qua cửa khẩu, nhà ga hàng không, cảng biển. Chỉ thao tác trên hệ thống, những công chức hải quan nơi đây có thể dễ dàng quan sát hình ảnh từ hơn 500 camera được lắp đặt tại các cửa khẩu TP. Hồ Chí Minh, Hải Phòng, Hà Nội, Đà Nẵng… Nhìn vào hình ảnh từng container hàng ra vào cảng hay từng dòng người tấp nập trước khu vực làm thủ tục qua màn hình giám sát mà chúng tôi cứ ngỡ như đang có mặt tại cảng Cát Lái, sân bay Tân Sơn Nhất (TP. Hồ Chí Minh); cảng Đình Vũ, Tân Vũ (Hải Phòng)… Tất cả các hình ảnh sinh động, sắc nét chi tiết đến từng số container, tên hàng ghi trên bao bì… đều được giám sát qua các màn hình lớn.

Kể từ tháng 3/2017, Tổng cục Hải quan ban hành Quy chế thực hiện trực ban, giám sát trực tuyến. Theo như phân công của lãnh đạo Tổng cục Hải quan, các đơn vị nghiệp vụ gồm: Cục Giám sát quản lý về Hải quan, Cục Quản lý rủi ro, Cục Kiểm tra sau thông quan, Cục Kiểm định Hải quan… luân phiên cử các cán bộ, công chức có kinh nghiệm trong các mặt lĩnh vực nghiệp vụ hải quan để tham gia trực ban, giám sát trực tuyến. Mục tiêu đặt ra cho hoạt động này là nhằm phục vụ công tác chỉ đạo điều hành của lãnh đạo các cấp, kịp thời xử lý những thông tin, tình huống phát sinh trong quá trình thực hiện nghiệp vụ hải quan; phát hiện, ngăn chặn, xử lý các hành vi vi phạm pháp luật hải quan.

Vui mừng chia sẻ về những kết quả đã đạt được, lãnh đạo Phòng Giám sát hải quan trực tuyến cho biết, qua trực ban, giám sát trực tuyến, lực lượng Hải quan đã chủ động nghiên cứu, phân tích, đánh giá và đưa ra thông tin cảnh báo chỉ đạo hơn 100 điện fax yêu cầu các cục hải quan tỉnh, thành phố rà soát, kiểm tra, chấn chỉnh nghiệp vụ.

Đơn cử như việc kiểm tra thông tin nghi ngờ trị giá khai báo, mã số hàng hóa nhập khẩu, xác định trị giá. Ở một số cục hải quan tỉnh, thành phố đã thực hiện rà soát và yêu cầu kiểm điểm trách nhiệm của công chức để xảy ra sai sót trong thực hiện quy trình thủ tục hải quan (hạ bậc thi đua và điều chuyển vị trí công tác một số cán bộ). Ngoài ra, lực lượng trực ban còn kịp thời chấn chỉnh hoạt động giám sát còn lỏng lẻo của cán bộ, công chức hải quan đối với một số tờ khai đăng ký ngoài cửa khẩu vận chuyển không đúng tuyến đường đã đăng ký và tờ khai hàng hóa tạm gửi kho ngoại quan. Mặt khác, kiểm tra các tờ khai đã được cơ quan Hải quan phê duyệt mang hàng về bảo quản theo đơn đề nghị, nhưng vẫn còn một số DN bảo quan chưa đúng nơi đã đăng ký để đưa vào diện phải kiểm tra thực tế hàng hóa.

Một số cán bộ thuộc Phòng Giám sát hải quan trực tuyến tiết lộ: Những địa điểm làm thủ tục hải quan chưa được lắp đặt camera, Xe chỉ huy giám sát và ngăn chặn cơ động sẽ là công cụ hỗ trợ đắc lực trong công tác giám sát của Phòng Giám sát hải quan trực tuyến. Hiện Tổng cục Hải quan có 4 xe được trang bị đầy đủ thiết bị hiện đại từ hệ thống camera truyền phát hình ảnh với độ nét cao, camera bí mật, camera không dây có thể ghi hình, đặt biệt là ghi hình vào ban đêm. Xe thường đi lưu động trên toàn quốc tham gia vào những việc giám sát đặc biệt, giám sát trọng điểm giúp cho lực lượng Hải quan chủ động trong việc triển khai giám sát tại bất cứ đâu.

Một ngày ở Phòng Giám sát hải quan trực tuyến
54 màn hình quan sát được kết nối với hơn 500 camera tại các khu vực cửa khẩu.

Thời điểm cuối năm 2017, Xe chỉ huy giám sát và ngăn chặn cơ động đã tham gia công tác giám sát trực tuyến khi thực hiện Kế hoạch đấu tranh chống buôn lậu, vận chuyển trái phép qua đường mòn, lối mở khu vực biên giới Việt-Trung. Kết quả, ở 2 tỉnh: Lạng Sơn, Quảng Ninh, lực lượng chức năng phát hiện, bắt giữ 1.700 vụ vi phạm, thu nộp ngân sách nhà nước hơn 20 tỷ đồng.

Việc kết nối, tích hợp với các hệ thống camera giám sát, hệ thống máy soi hành lý, hàng hóa và container, hệ thống cân ô tô điện tử… đã cung cấp thông tin, dữ liệu hình ảnh trực tiếp về Tổng cục Hải quan, tạo nên kênh giám sát hữu hiệu giữa 3 cấp trong việc thực hiện quy trình thủ tục, nghiệp vụ tại các địa điểm làm thủ tục hải quan đảm bảo chấp hành đúng quy định và công khai, minh bạch. Không dừng lại ở đó, lực lượng Hải quan đã thực sự “làm chủ” được các công nghệ hiện đại thực hiện giám sát, tức thời phát hiện, cảnh báo sớm nhiều mặt hàng có nguy cơ thẩm lậu từ nước ngoài về Việt Nam. Bởi vậy, ở mỗi vụ việc vi phạm được phát hiện, Xe chỉ huy giám sát cơ động, camera tại hiện trường đã phục vụ đắc lực cho công tác chỉ đạo, điều hành từ xa, có tác dụng răn đe, phòng ngừa, ngăn chặn các hành vi vi phạm.

Một ngày có mặt tại Phòng Giám sát hải quan trực tuyến để quan sát, chúng tôi nhận thấy công việc tưởng như đơn giản nhưng thực tế lại khá vất vả. Vốn dĩ quen nhìn màn hình máy tính thế nhưng chúng tôi không thể nhìn lâu vào các màn hình treo trong trung tâm bởi một lúc có quá nhiều hình ảnh. Trong vô số các hình ảnh đấy, các cán bộ, công chức trong ca trực có nhiệm vụ phân tích, đánh giá và có khi phải yêu cầu trực tiếp đơn vị hải quan cơ sở điều chỉnh quy trình, kiểm tra thực tế…

Từ những thông tin từ quan sát, giám sát, phân tích trên hệ thống, cán bộ, công chức hải quan sẽ phối hợp với cán bộ, công chức địa bàn để kiểm tra, giám sát từ hành khách tới các lô hàng xuất nhập khẩu. Nhiều vụ việc vi phạm được phát hiện có sự đồng hành của Phòng Giám sát hải quan trực tuyến, chúng tôi thường bảo các anh là người đứng sau những chiến công nhưng lại là lực lượng đặc biệt trong thời đại công nghệ số.

Quang Hùng | BHQ

Leave a Reply

Your email address will not be published. Required fields are marked *